مصاحبه‌ها و گزارش‌ها

کم و کیف آموزش و سامانه‌های آموزش الکترونیکی در گفتگو با دکتر امیرحسین رضاخانی
گزارش خبری و مصاحبه

کم و کیف آموزش و سامانه‌های آموزش الکترونیکی در گفتگو با دکتر امیرحسین رضاخانی

نقد و تحلیل آمارها و کارکردهای آموزشی مرکز آموزش عالی امام خمینی توسط دکتر امیرحسین رضاخانی در این خبر برجسته شد تا اساسی باشد برای گفتگو با وی درباره ضرورت اصلاح برخی از راهبردها، ابزارها، روش‌ها، سیاست‌ها و راهبردهای سازمان تات در حوزه آموزش و ترویج کشاورزی؛ در واقع، نوعی آسیب‌شناسی آموزشی و محتوایی با نگاه ویژه به فناوری‌های آموزشی است، با این هدف که مورد توجه آن دسته از متخصصان و مدیرانی قرار گیرد که مستقیم و غیرمستقیم درگیر ارزشیابی سیستم و راهبردهای درست آموزشی، پژوهشی و ترویجی هستند.

ادامه مطلب
عدم پایبندی به حقابه‌ها؛ ریشه بحران آب کشاورزی ایران
دکتر جعفر نیکبخت، دانشیار مهندسی آب دانشگاه زنجان، در گفت‌وگویی اختصاصی با تأکید بر آبیاری دقیق و آب مغناطیسی، چالش‌های فنی، فرهنگی و مدیریتی مصرف آب در بخش کشاورزی را بررسی می‌کند و راهکارهایی عملی برای کشاورزان کوچک و بزرگ پیشنهاد می‌دهد.

عدم پایبندی به حقابه‌ها؛ ریشه بحران آب کشاورزی ایران

دکتر جعفر نیکبخت در این مصاحبه، اساسی‌ترین چالش بخش آب کشاورزی ایران را عدم پایبندی به حقابه‌ها پس از تغییر سیستم آبیاری از سنتی به نوین می‌داند که منجر به حفر چاه‌های غیرمجاز، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، نشست زمین و شوری آبخوان‌ها شده است. او روش نوین «آبیاری دقیق با آب مغناطیسی» را معرفی می‌کند که شامل تعیین دقیق نیاز آبی گیاه از طریق لایسیمتر، سنجش از دور، رطوبت‌سنج خاک یا روابط تجربی مانند فائو-پنمن-مانتیث، و سپس گذراندن آب از میدان مغناطیسی است. این روش برای مزارع کوچک و بزرگ قابل اجرا و اقتصادی بوده و بازگشت سرمایه را در سال اول تضمین می‌کند. نیکبخت بر نقش کلیدی وزارت جهاد کشاورزی در اتصال تحقیقات به کشاورزان، تقویت آموزش و ترویج توسط مروجین، و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی به ویلا و مسکن تأکید دارد. او هشدار می‌دهد که تخصیص حقابه کشاورزی به بخش‌های صنعت و خانگی بدون برنامه‌ریزی، بحران آب را تشدید کرده و بخش کشاورزی را به ناحق مقصر اصلی جلوه می‌دهد. این گفت‌وگو بر لزوم فرهنگ‌سازی، تقاضامحور کردن تحقیقات و تقویت حلقه اتصال پژوهش-ترویج-بهره‌برداری برای مدیریت پایدار منابع آبی تمرکز دارد.

ادامه مطلب
سیمای بهره‌وری آب کشاورزی ایران؛ از بحران تا راهکارهای عملی در مصاحبه با دکتر نیازعلی ابراهیمی پاک
حتی بهترین فناوری‌ها بدون پذیرش و کاربرد صحیح توسط کشاورزان نتیجه‌بخش نخواهند بود، بنابراین توانمندسازی کشاورزان، برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویج روش‌های نوین کشاورزی ضروری است.

سیمای بهره‌وری آب کشاورزی ایران؛ از بحران تا راهکارهای عملی در مصاحبه با دکتر نیازعلی ابراهیمی پاک

دکتر نیازعلی ابراهیمی پاک در این مصاحبه، بهره‌وری آب کشاورزی ایران در سال ۱۴۰۲ را حدود ۱.۳۹ کیلوگرم محصول بر مترمکعب آب مصرفی اعلام می‌کند که فاصله زیادی با میانگین جهانی دارد. او چالش‌ها را در خاک ضعیف، بذر نامناسب، مدیریت ناکارآمد آفات، آبیاری تجربی، شوری و کمبود آموزش می‌بیند و تأکید دارد که بیش از ۷۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر (حدود ۷۰ میلیارد مترمکعب) در کشاورزی مصرف می‌شود، در حالی که سطح زیرکشت آبی به ۹ میلیون هکتار رسیده و ظرفیت پایدار تنها ۵ میلیون هکتار است. برای کاهش ۴ میلیون هکتار مازاد، چارچوبی شاخص‌محور شامل تراز آب زیرزمینی، بهره‌وری محصول، تنش اقلیمی، معیشت محلی و امنیت غذایی پیشنهاد می‌کند که با سیاست‌های حمایتی مانند یارانه تغییر الگو، بیمه انتقال شغلی و پرداخت خدمات زیست‌محیطی همراه باشد. ابراهیمی پاک هشدار می‌دهد که بدون تخصیص قانونی حقابه محیط‌زیست، پایش شفاف با کنتورهای هوشمند و حکمرانی مشترک حوضه‌ای، آب صرفه‌جویی‌شده به بخش‌های صنعت یا شهر هدایت می‌شود. او بهره‌وری گندم آبی را ۰.۸۲ کیلوگرم بر مترمکعب می‌داند و با افزایش عملکرد از ۳۶۱۲ به ۶۲۰۰ کیلوگرم در هکتار، صرفه‌جویی ۴-۵ میلیارد مترمکعب آب را ممکن می‌شمارد. نقش آموزش و ترویج را کلیدی دانسته و بر کارگاه‌های مزرعه‌محور، توانمندسازی جوانان و زنان روستایی، و پر کردن شکاف دانشی بین‌بخشی تأکید دارد. اختلاف آمار مصرف آب (۷۰ درصد واقعی در برابر ۹۰ درصد ادعایی وزارت نیرو به دلیل احتساب هدررفت شبکه) را ناشی از ضعف روش‌شناسی و شکاف‌های حکمرانی می‌داند و پیشنهاد می‌کند وزارت نیرو از پروژه‌محوری به حاکمیت پایدار منابع تغییر کند. این گفت‌وگو بر لزوم فرهنگ‌سازی برای صرفه‌جویی، مکانیزاسیون ساده و مدیریت مشارکتی برای افزایش بهره‌وری و تضمین آینده منابع آبی تمرکز دارد.

ادامه مطلب
نقد و بررسی بحران حکمرانی آب در بخش کشاورزی، یک گفتگوی تخصصی
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) باید ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی را افزایش دهد!

نقد و بررسی بحران حکمرانی آب در بخش کشاورزی، یک گفتگوی تخصصی

حاوی دیدگاه‌ها و نقدهای محققان، مدیران و کارشناسان کشاورزی درباره مدیریت بحران آب و ارتباط آن با بخش کشاورزی و حکمرانی آب است. مصرف آب کشاورزی ایران در سال نرمال ۷۰ میلیارد مترمکعب (۷۰ درصد منابع تجدیدپذیر ۱۰۰ میلیاردی) اعلام شد که در سال 1404به دلیل کاهش بارش به ۵۰ میلیارد می‌رسد. دکتر نیازی بر تحویل حجمی آب توسط وزارت نیرو تأکید کرد تا الگوی کشت دقیق اجرا شود، اما دکتر یزدیان آمار وزارت نیرو (۹۰ درصد) را منطقی‌تر دانست و معتقد است بخش کشاورزی در زمینه آمارها شفاف نیست! دکتر دهقانستانی تاکید کرد که همه باید بر اساس پلتفرم «حسابداری آب» عمل کنند. وی هشدار داد که بدون تعاریف و اهداف مشترک، ناتوانی در حکمرانی آب و بحران مدیریت آب (توسط وزارت نیرو) مشکلات به بخش کشاورزی و کشاورزان نسبت داده می‌شود. در حالی که در برنامه هفتم توسعه، تکلیف ۱۷۵ همت سرمایه‌گذاری سالانه (۸۵ درصد دولتی) برای ۲۰۰ هزار هکتار آبیاری تحت فشار، ۱۵۰ هزار هکتار زیرسطحی و ۷۰ هزار هکتار شبکه برای افزایش راندمان کشاورزی مصوب کرده است، اما امسال تنها ۷ همت آن تخصیص یافت. کارشناسان بر مدیریت درست نظام حکمرانی آب، به‌زراعی، به‌نژادی، اصلاح بذر، مدیریت مزرعه، مکانیزاسیون، کشت قراردادی و هوشمندسازی تأکید داشتند. حکمرانی آب، چاه‌های غیرمجاز (۴۰۰ هزار حلقه)، توسعه بی‌رویه باغات در حوضه‌های بحرانی (مانند زاینده‌رود و ارومیه) از چالش‌ها بودند. می‌توان پیش‌بینی کرد که بدون حسابداری آب، تحویل حجمی، سرمایه‌گذاری واقعی و حکمرانی درست و مشترک (فراتر از بخشی‌نگری)، صرفه‌جویی ۲۰ درصدی تا پایان برنامه هفتم، پایداری آب، و در نتیجه امنیت غذایی و محیط زیست محقق نخواهد شد.

ادامه مطلب