با توجه به کاربردهای تصاویر ماهواره‌ای در پایش محیطی و کشاورزی و ارزیابی سطح زیرکشت، اقدام به تهیه داشبورد و سامانه مدیریتی پایش ماهواره­ای سطح زیرکشت محصولات زراعی شد. این سامانه اطلاعات جدیدی در مورد روندهای محلی تولید محصولات کشاورزی به کشاورزان، مشاوران و مدیران بخش کشاورزی نشان می دهد و به پیش بینی عملکرد بازار در همه سطوح کمک نموده و تصمیم‌گیری هوشمندانه در بخش کشاورزی را تقویت می کند.

به منظور بهبود روند شناسایی تغییرات کاربری اراضی کشاورزی و اقدام به موقع در مقابل ساخت­ و سازهای غیر مجاز، اقدام به طراحی سامانه مدیریتی پایش ماهواره­ای تغییرات کاربری اراضی شد. به عبارتی هدف از ایجاد و راه‌اندازی این داشبورد، کمک به پایش و شناسایی نوع پوشش اراضی و تغییرات رخ‌ داده در عرصه‌های منابع طبیعی و کشاورزی شامل اراضی مرتعی و کشاورزی در سطح استان البرز بود. در قالب این داشبورد و با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای و موتورهای پردازشی و تحلیلی مبتنی بر هوش مصنوعی، نوع پوشش زمین در بازه‌های زمانی منظم شناسایی و با مقایسه آن با نوع پوشش قبلی، تغییرات رخ‌داده شناسایی شده و از طریق واسطه‌های کاربری طراحی شده تحت وب در اختیار کاربران این سامانه که شامل مسئولین سازمان جهادکشاورزی استان البرز و کارشناسان امور اراضی کشاورزی و منابع طبیعی می‌­باشند، قرار می‌گیرد.

کشاورزی یکی از مهمترین بخش­‌های اقتصادی استان البرز است. این استان به دلیل وجود نیروی انسانی متخصص و توانمند، میزبانی از مراکز متعدد علمی، آموزشی و اجرایی کشاورزی، نزدیکی به بازار مصرف پایتخت و همچنین دسترسی به محور مواصلات اصلی کشور از ظرفیت­‌های بالایی برای توسعه سرمایه‌­گذاری در بخش کشاورزی برخوردار است. از این‌رو هدف این تحقیق کاربردی تدوین اطلس سرمایه‌گذاری کشاورزی استان البرز است. به منظور دستیابی به این مهم این تحقیق به دنبال شناسایی وضع موجود کشاورزی استان به تفکیک هر شهرستان، تحلیل راهبردی (SWOT) توسعه کشاورزی شهرستان­‌های استان، شناسایی اولویت‌­های سرمایه‌گذاری (توسعه کسب و کارهای کشاورزی) کشاورزی استان و شناسایی اولویت­‌های سرمایه‌گذاری (کسب و کارهای) تکمیل کننده زنجیره ارزش استان است. این تحقیق از لحاظ شیوه جمع‌آوری و دریافت اطلاعات در حوزه مطالعات توصیفی-پیمایشی، از دید پارادایمی از نوع پژوهش‌­های ترکیبی (کمی-کیفی) خواهد بود و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماري اين تحقيق را گروه متخصصان (شامل کارشناسان، مدیران و کشاورزان پیشرو) تشکیل داده است. در این تحقیق حجم نمونه آماري روش نمونه گیری نظری تعیین و از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است. به طور کلی این تحقیق در 5 بخش به انجام رسیده است. در بخش اول و برای شناسایی وضع موجود کشاورزی استان، از روش تحلیل سیستماتیک منابع علمی، گزارشات و آمارنامه‌­ها موجود بهره گرفته شد. در مرحله دوم اقدام به تحلیل راهبردی توسعه کشاورزی استان به تفکیک شهرستان از طریق تکنیک swot گردید.  به منظور دستیابی به هدف سوم و چهارم تحقیق یعنی شناسایی اولویت‌های سرمایه‌گذاری و اولویت‌­های تکمیل کننده زنجیره ارزش از روش تحقیق کیفی تحلیل محتوا استفاده گردید.

کلمات كليدي: توسعه کشاورزی، اطلس سرمایه گذاری، استان البرز، صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنعت گل و گیاهان زینتی از جمله حوزه‌­های زودبازده بخش کشاورزی است که دارای ظرفیت ثروت‌­آفرینی گسترده‌­ای در فرایند تولید، فرآوری، بسته‌­بندی و صادرات است. این صنعت به تنهایی می­‌تواند بخش مهمی از چالش­‌ها و بحران‌­های اقتصادی کشور را به ویژه در حوزه اشتغال مرتفع سازد. با توجه به جایگاه استان البرز در این صنعت، تحقیق حاضر با هدف بررسی چالش­‌ها، مشکلات و راهکارهای توسعة صنعت گل و گیاهان زینتی استان البرز انجام شد. جامعه آماری شامل دو گروه تولیدکنندگان گل و گیاهان زینتی در استان البرز (N1=1260) و کارشناسان فعال در حوزه گل و گیاهان زینتی استان (N1=25) بود. حجم نمونه تولیدکنندگان با استفاده از فرمول کوکران 135 نفر محاسبه شد(n1=135) که با استفاده از روش نمونه‌گيري ساده تصادفی انتخاب شدند. با توجه به محدودیت تعداد کارشناسان، سرشماری به‌عمل آمد که در نهایت 15 نفر وارد فرایند تحقیق شدند(n1=15). ابزار گردآوری داده­ها در چارچوب دو پرسشنامه برای دو گروه تحقیق تنظیم شد. روایی پرسشنامه‌­ها از طریق روایی محتوا و روایی سازه‌ای تأیید شد. پایایی ابزار اندازه‌­گیری نیز با استفاده از دو شاخص آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد. یافته‌های تحقیق نشان که «بالا بودن قیمت تمام شده محصول»(VC=0/112)، «بازاریابی و فروش»(VC=0/118)، «مصرف کنندگان»(VC=0/12) و «کیفیت تولید»(VC=0/141) از چالش‌ها و مشکلات اصلی صنعت گل و گیاهان زینتی در استان البرز می باشد. از طرفی، مهمترین راهکارهای توسعه صنعت گل و گیاهان زینتی در استان البرز «توسعه زیرساخت‌ها و امکانات»(VC=0/1)، «بازاریابی و فروش»(VC=0/119)، «بهبود فرایند تولید»(VC=0/149) و «توسعه صادرات» (VC=0/155) تعیین شد. همچنین نتایج حاصل از مدل‌سازی معادلات ساختاری نیز نشان داد که با توجه به معنادار بودن ضرایب مسیر سازه‌های برون­‌زای: «بازاریابی و فروش»، «توسعه زیرساخت‌ها و امکانات»، «پژوهش و فناوری» و «تسهیلاتی– حمایتی» در سطح اطمینان ۹۹ درصد، و سازه­‌های درون­‌زای «آموزش و ترویج و توسعه منابع انسانی»، «بهبود فرآیند تولید (بهبود کمی و کیفی)» و «توسعه صادرات» در سطح اطمینان 95 درصد، این سازه‌های برون‌­زا توانایی پیش‌بینی 51 درصد از تغییرات (R2) سازه­ درون‌زای کاهش چالش‌ها و مشکلات صنعت گل و گیاهان زینتی را داشتند.

کلمات کلیدی: گل و گیاهان زینتی، چالش‌ها، راهکارها، توسعه کشاورزی، استان البرز

مطالعه شناسایی و اولویت بندی چالش‌ها ، مشکلات و راهکارهای دامداری‌های سنتی شهرستان نظرآباد در دستور کار سازمان جهاد کشاورزی استان البرز قرار گرفت. پژوهش حاضر از نظر هدف در رده تحقیقات کاربردی بود. جامعه آماری این تحقیق افراد مطلع كليدي و خبرگان (دامداران سنتی ، مسئولان اجرایی ، آموزشی و پژوهشی شاخص حوزه دامداری‌های سنتی) بودند. این تحقیق با استفاده از روش كيفي تئوری بنیادی انجام گردید پژوهش به منظور آگاهي از نظر خبرگان موضوع، تعداد 55 مورد مصاحبه به روش نيمه ساختار يافته انجام گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌های بدست آمده از سه روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی استفاده گردید. نتیجه بررسی نشان داد که گرانی و نوسان قیمت‌های خوراک و نهاده‌های دامی، مشکلات ناشی از عدم دسترسی به برخی از امکانات دامداری، کمبود نقدینگی در اختیار دامداران و وجود دلالان و واسطه‌ها در بازار خرید و فروش دام، قرار گرفتن تعدادی از دامداری‌ها در بافت شهری، سطح پایین نفوذ فناوری‌های نوین در بین دامداران، مشکلات سامانه هویت سنجی و سایر مشکلات از اهم مشکلات دامداری‌های سنتی شهرستان نظرآباد بودند. بررسی و تجزیه و تحلیل راهکارهای مدیریت مشکلات یاد شده نشان داد که تشکیل صندوق ذخیره مالی در تعاونی‌ها، دادن مجوز صادرات و واردات دام به اتحادیه‌های استانی  به صورت مستمر و محدود، تعامل مساعدت طلبانه با دامداران در جهت دادن مجوز تغییر کاربری  و پایان کار، بازنگری در دستور العمل ساماندهی دامداری‌های سنتی و روستایی، تعیین اعتبار برای هریک از دامداران در تعاونی جهت دادن وام و تقویت مالی، تشکیل مراکز خرید و فروش زیر نظر تعاونی  و اتحادیه دامداران، دادن تسهیلات بانکی برای دامداران با ضمانت تعاونی ها، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های توانمندسازی ارکان و عناصر نظام دامپروری شهرستان، هویت بخشی به دامداران از طریق عضویت در تشکل‌ها از جمله راهکار‌های پیشنهادی این مطالعه بودند.

کلمات کلیدی : دامداری های سنتی، استان البرز، نظرآباد، مشکلات و چالش ها، راهکار

امروزه بسیاری از نقاط جهان منابع آب و خاک با تهدید جدی روبرو می باشند. کمبود آب شیرین در دسترس، تبخیر- تعرق زیاد، کاهش نزولات آسمانی، نبود زهکشی مناسب و موارد دیگر سبب شده است که این دو منبع مهم در کشاورزی به سمت بحران شور شدن پیش رود. با این وجود تحقیقات متعدد و راهکارهایی برای بهبود وضعیت و شوری زدایی از آب و خاک شور توسط محققان متعددی انجام شده است. یکی از این راهکارها آبشویی خاک است که در مطالعه پیش رو به منظور بررسی اثر کیفیت آب برای کاهش شوری خاک از دو ابزار رینگ مروس و آب مغناطیسی استفاده شده است تا روند آبشویی با آب شور و شیرین و شور-شیرین مورد بررسی قرار گیرد. آزمایش در قالب گزارش علمی بلوک های کامل تصادفی، به صورت فاکتوریل با سه عامل و سه تکرار انجام شد. تیمارهای نوع آب (آب مغناطیسی، آب عبوری از رینگ مروس و آب معمولی یا غیر مغناطیسی و بدون کاربرد رینگ مروس ) به عنوان عامل اصلی و دو نوع تیمار فرعی که عبارتند از میزان شوری آب ( آب شور 5/2 دسی زیمنس برمتر، آب شیرین 1 دسی زیمنس برمتر و آب شور-شیرین ترکیب آب شور و شیرین ) و روش آبشویی (غرقاب دائم و متناوب ) مجموعا 54 ستون خاک می باشند. تجربه و تحلیل آماری داده ها به کمک نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که آب مغناطیسی نسبت به شاهد توانسته است در روش متناوب عملکرد آب شور را در حد آبشویی با آب شور-شیرین برساند، تیمار مروس بهتر عمل کرد به طوری که توانست در روش متناوب عملکرد آب شور در آبشویی را به حد عملکرد آب شیرین با خروج نمک بیشتر نسبت به تیمار آب مغناطیسی برساند، سپس یازده مدل تجربی برروی داده های شوری برازش داده شد. در تیمار آب مغناطیسی با آبشویی متناوب معادله توانی با ضریب همبستگی 976/0 و در آبشویی دائم معادله اس با ضریب همبستگی 930/0 و در آب شویی دائم با ضریب همبستگی 966/0 معادله توانی بهترین معادله انتخاب شد.

کلیدواژه: آبشویی خاک، شوری زدایی، آب مغناطیسی، رینگ مروس، روش متناوب و دائم.

تورهای آموزشی، ترویجی و پژوهشی کشاورزی یکی از روشهای آموزشی نوآورانه برای انتقال دانش و فناوری های نوین به تولیدکنندگان محصولات کشاورزی است. این روش جزء روشهای آموزش "مزرعه محور" است که براي تدريس مباحث عملي به فراگيران علوم كشاورزي مورد استفاده قرار می گیرد و دارای جنبه‌های تفریحی و انگیزه بخش می باشد. در برنامه‌­هاي ترويجي نيز با عنايت به علاقمندي فراوان بهره­برداران به ارائه عملي آموزش­ها و بازديد از مزارع آموزشي پيشرفته، از اين روش استفاده مي­‌شود. از سال 1392 تا سال 1398 مرکز آموزش عالی امام خمینی^(ره) تورهای آموزشی، ترویج و پژوهشی را جهت آموزش بهره­‌برداران پیشرو کشاورزی برگزار می­‌کند. ارزشيابي تأثیرات قتصادی- اجتماعی این برنامه آموزشی، مي‌تواند ابزار مناسبي برای تعیین میزان دستیابی به اهداف و نقاط قوت و ضعف این برنامه باشد. برای این منظور تحقیقی با روش آمیخته انجام شد. در بخش کمی از نظریه بنیادی و در بخش کمی از روش توصیفی پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری در بخش کیفی شامل مدیران و کارشناسان خبره شرکت کننده در تورها بودند. در بخش کمی جامعه آماری شامل کشاورزان پیشرو شرکت کننده در تورهای برگزاری شده در طول سال‌های فوق بود (N=302) که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه آماری تعیین شد (n=100).  ابزار سنجش در مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته بود که اعتبار ظاهری و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. نتایج بخش کیفی تحقیق نشان داد که بر اساس کدگذاری محوری انجام شده مهمترین نقاط ضعف تورهای برگزار شده در حوزه های: مدیریت اجرایی، زمان بندی، ارزشیابی، زیرساختی، و تبلیغاتی می باشد. همچنین مهمترین نقاط مثبت نیز شامل: توسعه علمی، توسعه مشارکت و بهبود ارتباطات، توسعه تجارب یادگیری و توسعه کارآفرینی می باشد. نتایج بخش کمی تحقیق نشان داد از نظر شرکت کنندگان، تورهای آموزشی در هر چهار سطح مدل ارزشیابی کرک پاتریک (واکنش، یادگیری، رفتار و نتایج) امتیاز متوسط به بالا را کسب کرده اند. میانگین ارزیابی مرحله رفتار و نتایج که مستلزم بکارگیری فناوری­های آموزش داده شده و هویدا شدن نتایج و دستاوردهای اقتصادی و فنی حاصل از این بکارگیری است با توجه به زمان­بر بودن این تغییرات، اندکی پایین­تر از مراحل واکنش و یادگیری است. بنابر این علی رغم اینکه پاسخگویان برای نحوه ارائه مطالب و شرایط آن و همچنین یادگیری اهداف مورد نظر تور آموزشی ارزیابی بسیار مناسبی دارند، با این وجود دستیابی به تغییرات پایدار در رفتار و بهره­‌مندی از مزایای بلندمدت­‌تر این تورهای آموزشی هنوز جای بهبود در آینده را دارد.

کلمات کلیدی: تورهای آموزشی، ترویجی و پژوهشی، استان البرز، ارزشیابی، اقتصادی- اجتماعی

صنعت شیلات در استان البرز به خصوص در شهرستان طالقان از سابقه تاریخی و موقعیت مناسبی برخوردار است. این شهرستان دارای شرایط آب و هوایی مناسبی برای پرورش ماهی است و به ویژه در زیر سد طالقان امکان سرمایه گذاری و توسعه آن وجود دارد. با این وجود این صنعت در این محدوده با مشکلات و چالشهای مختلفی ناشی از ضعف عوامل داخلی و خارجی تأثیرگذار بر توسعه صنعت آبزی­پروری مواجه است. این تحقیق با هدف شناسایی عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیط­زیستی محدودکننده کسب و کارهاي پرورش ماهی در پایین دست سد طالقان و راهکارهای برون­رفت و یا کاهش این مسائل و چالش‌ها در سال 1399 با روش تحقیق کیفی و مصاحبه عمیق با آبزی پروران منطقه انجام شد. نتایج نشان داد که در فضای درونی توسعه تولید و پرورش آبزیان مهمترین نقاط قوت آبزی پروری در پایین دست سد طالقان عبارت بود از: تولید محصول با کیفیت بالا، توپوگرافی و شیب مناسب زمین برای احداث مزارع، و از طرفی هزینه بالای آب بها و برق مزارع پرورش ماهی و قدیمی بودن فناوری ها و تجهیزات مورد استفاده در این مزارع از مهمترین نقاط ضعف می باشد. بررسی فضای بیرونی توسعه پرورش و تولید آبزیان نشان داد که مهمترین تهدیدهای این صنعت بالا بودن هزینه های نهاده های موجود در بازار آزاد و عدم توانایی تأمین نهاده بویژه توسط تولید کنندگان خرد می باشد. از طرفی سازگاری بالای گونه های ماهی با شرایط آب و هوایی منطقه، پایین بودن سرانه مصرف فرآورده های آبزی و لزوم افزایش آن و بازار مناسب و در دسترس برای فروش تولیدات از مهترین فرصت‌های توسعه این صنعت در منطقه زیر سد طالقان می باشد. نتایج تحلیل سوات نشان داد که مهمترین استراتژی‌های توسعه صنعت آبزی پروی در زیر سد طالقان در حوزه رقابتی قرار گرفت و شامل: برندسازی محصولات و ارسال به بازارهای پایتخت و بازارهای بین المللی، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و دولتی برای تأمین نهاده­‌ها تسهیل در تهیه نهاده‌ها، استفاده از دامپزشکان و متخصصان برای کنترل بیماری‌ها و دریافت مجوزها، استفاده از ظرفیت حمل و نقل برای کاهش نوسانات بازار و دسترسی سریع بازار به محصولات شیلاتی، شناسایی ظرفیت ها و پتانسیل‌های محیطی منطقه و آموزش تولیدکنندگان بود.

کلمات کلیدی: صنعت آبزی پروری، پایین دست سد طالقان، راهکارهای اقتصادی- اجتماعی

انتخاب و بهره مندی از ظرفیت کشاورزان نمونه از جمله مهم ترین سازوکارهای مورد استفاده در نظام‌های ترویج کشاورزی کشورهای مختلف دنیا جهت معرفی روش های مناسب و بهینه مدیریت واحدهای تولیدی کشاورزی و نهایتاً دستیابی به سطوح بالاتری از کمیت و کیفیت محصول تولیدی می باشد. به همین جهت در ادبیات ترویج کشاورزی همواره بر استفاده از ظرفیت بالقوه این دسته از کشاورزان که از آن‌ها با عناوینی همچون کشاورزان نمونه یاد می‌شود، تأکید شده است. چرا که این کشاورزان در شرایطی مشابه با سایر کشاورزان منطقه خود محصول بیشتر و یا بهتری را با رعایت ملاحظات زیست محیطی و مبانی کشاورزی پایدار تولید می‌کنند. بر مبنای درک اهمیت نقش و جایگاه کشاورزان نمونه در مجموعه فعالیت های ترویج کشاورزی در کشور شناسایی و معرفی کشاورزان نمونه از سال 1364آغاز شد و سال 1364با نام سال ترویج و آموزش کشاورزی مزین گردید. به طوری که در طی سی و شش سال اخیر همه ساله کشاورزان نمونه در سه سطح شهرستانی، استانی و ملی انتخاب و به سطح جامعه معرفی می‌شوند. در طی این سال‌ها تعریف طرح‌هایی به منظور بهره‌برداری از ظرفیت‌های کشاورزان نمونه مورد توجه قرار گرفته است. یكی از این برنامه‌ها که از سال 1393 با ابلاغ رئیس وقت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی رسمیت یافت، تشكیل "کانون های یادگیری انتقال دانش و تجربه"  است. بر اساس اهمیت موضوع و نیز گذشت 5 سال از شروع برنامه کانون های یادگیری در مجموعه فعالیت‌های مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی این تحقیق به دنبال بررسی ارزیابی اثربخشی کانون های یادگیری کشاورزی در دو حوزه زراعت و باغبانی است. جامعه آماری تحقیق کشاورزان تابعی کانونهای یادگیری کشاورزی در 5 استان تهران، اصفهان، زنجان، اردبیل، و مرکزی می باشد. جامعه  آماری 450 نفر بود و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد ( 101نفر). برای نمونه گیری از روش به شیوه تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی بهره برده شد. نتایج نشان داد که دو متغیر نگرش نسبت به ترویج کشاورزی و تماس با مروجین کشاورزی دارای تأثیر مثبت معنی‌دار بر متغیر اثربخشی کانون های یادگیری کشاورزی بوده و بر اساس نتایج رگرسیون چندمتغیره خطی 57 درصد از تغییرات متغیر یادشده را تبیین نمودند.

کلمات کلیدی:کشاورزان نمونه، کانون های یادگیری، ترویج کشاورزی، اثربخشی

در مناطق خشک و بیش از حد خشک مانند ایران به دلیل محدودیت منابع آبی، مستلزم استفاده بهینه از منابع آب کشاورزی است در این راستا استفاده از تکنولوژی­‌های جدید باعث افزایش راندمان آبیاری می­شود. در این تحقیق يك سامانه آبياري و کوددهی جديد با استفاده از تكنيك منطق فازي با بهره­‌گيري از دانش و تجربه كشاورز طراحی شد. لذا در این پژوهش بعد از احداث باغ در مرکز آموزش عالی امام خمینی ^(ره) به مساحت 500 مترمربع، و نصب تجهیزات مربوط به آبیاری و کوددهی، سامانه کنترل فازی به منظور بهینه‌سازی مصرف آب و نهاده‌ها سامانه آبیاری و کوددهی هوشمند طراحی شد. این تحقیق یک راه حل عملی مبتنی بر هوش مصنوعی ارائه می­‌دهد که در آن تمام مراحل طراحی و اجرا شرح داده شده است. ابتدا ، این سیستم مبتنی بر میکروکنترلر را توصیف می‌کند که رطوبت خاک ، دمای محیط و تابش خورشید را جمع آوری می‌کند. سپس کنترل کننده منطق فازی این سه ورودی را می­گیرد و بر اساس جدول قوانین ایجاد شده برای یک محصول مشخص، زمان و مدت زمان آبیاری مورد نظر را تولید می‌­کند. همچنین، به منظور نظارت بر عملکرد سیستم و صرفه جویی در قرائت حسگر، زمان آبیاری و در طی آن و مقدار آب توزیع شده است. این اساس تجزیه و تحلیل آینده و مطالعات اقتصادی و زیست محیطی است. نتایج تجربی نشان داد که سیستم توسعه یافته مقدار آب از دست رفته از طریق تبخیر و تعرق را همانطور که توسط مدل پنمن-مونتیت پیش بینی شده است­، که توسط FAO اقتباس شده است، به دقت جبران می کند. به نظر می رسد که استفاده از کنترل فازی تأثیر زیادی در مدیریت و برنامه ریزی آبیاری در آینده نزدیک دارد. در این طراحی نرخ آبیاری و کوددهی درختان با توجه به نواحی تفکیک شده نقشه بافت خاک و همچنین حسگر رطوبت رخ داد.

کلمات كليدي: آبیاری،  انرژی خورشیدی ، هوشمند سازی،  سیستم فازی، کنترل

با افزایش روز افزون جمعیت در دنیا و محدودیت در اراضی قابل کشت، افزایش عملکرد در واحد سطح به عنوان یکی از چند راه محدود باقیمانده برای تامین مواد غذایی انسان است با احداث گلخانه، که یکی از راه های افزایش عملکرد است می توان در جهت بهبود این امر اقدام نمود. محدودیت انرژی یکی دیگر از چالش های بخش کشاورزی است و  افزایش عملکرد بدون در نظر گرفتن انرژي مصرفی ارزشی ندارد. با توجه به مصرف زیاد انرژی در تولیدات گلخانه ای، مطالعه در این زمینه الزامی است. بر این اساس در تحقیق حاضر به بررسی بهینه سازی مصرف انرژی در صنایع گلخانه ای با رویکرد الگوریتم ژنتیک و شبکه های فازی عصبی و تاثیر آن بر بهره وری تولید در گلخانه های استان البرز پرداخته شده. جهت بررسی یافته های تحقیق 18 گلخانه به عنوان  نمونه انتخاب گردید. با استفاده از روش ترکیبی شبکه عصبی با FAHP  اثرات شاخص های مساحت، دما، تبادل انرژی، تبخیر و تعرق محیط، رطوبت بهره وری و مصرف انرژی گلخانه های بررسی تجزیه و تحلیل شد. نتایج مدل های FAHP و شبکه عصبی بیانگر این واقعیت بود که شاخص های فوق در پیش بینی مصرف انرژی دقت بالاتری را نسبت به پیش بینی بهره وری انرژی ارائه می نمایند. همچنین نتایج نشان داد؛ این شاخص ها (به جز تبادل انرزی) تاثیر معنی داری بر بهره وری در گلخانه های مورد بررسی دارند و با افزایش آنها میزان بهره وری افزایش می یابد.

کلمات کلیدی: بهره وری، مصرف انرژی، گلخانه، شبکه عصبی، FAHP

نوآوری و خلاقیت نقش مهمی در استقلال علمی جامعه دارد و در این راستا رسالت نظام آموزش عالی بسیار حائز اهمیت است. با اینحال در پرداختن به راههای موفقیت در این حوزه نمی توان از ویژگیهای شخصیتی دانشجویان غافل بود. با این رویکرد، هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین گونه های شخصیتی و خلاقیت علمی دانشجویان با تأکید بر اثر میانجی سبکهای خلاقیت می­باشد. جامعه آماری این تحقیق را 900 تن از دانشجویان مؤسسه آموزش عالی سمنگان در سال تحصیلی 97-1396 تشکیل دادند که با توجه به فرمول کوکران 270 تن از آنان با استفاده از روش نمونه­گیری طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده­ها از پرسشنامه های  مرتب سازی کرسی  برای گونه های شخصیتی، پرسشنامه سبك شناختی نوآورانه‌ـ سازگارانه كرتون (1967) و خلاقیت کافمن (2012) استفاده شده است. روایی و پایایی ابزار تحقیق نیز با نظر خبرگان و آزمون آلفای کرونباخ تأمین شد. نتایج تجزیه و تحلیلی به روش بارون و کنی (1968)، برای بررسی اثر میانجی نشان داد که از میان چهار گونه شخصیتی، گونه ادراکی تاثیر مثبت و معنادار و گونه احساسی تاثیر منفی و معنادار بر خلاقیت علمی دنشجویان دارند. ضمن اینکه سبک خلاقانه نوآورانه اثر میانجی گر جزئی بر رابطه بین هر دوی این متغیرها با خلاقیت علمی دارد. در مورد دو گونه دیگر شخصیتی یعنی شهودی و برونگرا، این تحقیق به شواهدی مبنی بر وجود اثر مستقیم و یا غیرمستقیم دست نیافت. 

کلمات کلیدی: گونه های شخصیتی، خلاقیت علمی، سبک های خلاقیت

گل مغربی[1] گیاهی زینتی با خاصیت دارویی متعلق به خانواده  oenothera ، onagraceae و بومی آمریکای شمالی می­باشد. به منظور ارزیابی چگونگی تأثیر بسترهای کشت و کودهای آلی و تنش خشکی به عنوان عوامل محیطی و تغذیه ای گیاه  بر خصوصیات رشدی و فیتوشیمیایی دانه گیاه گل مغربی در  سال 94 آزمایش هایی در گلخانه تحقیقاتی گروه تولیدات گیاهی مرکز آموزش عالی امام خمینی ^{(ره )} انجام شد. آزمایش­ها با استفاده از طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. بذر گیاه در بسترهای تهیه شده که ترکیب آنها در زیر آورده شده است کاشته شدند. نتایج به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار آماری SPSS (نسخه 16)، Microsoft Office Excel (نسخه 2007) انجام شد و جهت ترسیم نمودارها از نرم افزار Excell 2003  استفاده شد. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک سویه آنالیز شد(ANOVA).  همچنین ضرایب همبستگی ساده برای به دست آوردن میزان ارتباط صفات با یکدیگر به روش دانکن محاسبه شد نشان داد نوع بستر بکار رفته و نیز تیمارهای غذایی استفاده شده بر صفات رویشی گیاه از جمله طول برگ و ریشه و صفات بیوشیمیایی شامل اسیدهای چرب روغن دانه  به استثنای اسید پالمیتیک بطور معنی داری (P<0.01) اثرگذار بود در حالیکه بر وزن صد داته و میزان اسید پالمیتیک تأثیر چندانی نداشته است. مقایسه میانگین ها نشان داد که ویژگی­های رشدی در گیاهان کشت شده در بستر بدون خاک دارای ورمی کمپوست (محیط 7) از بالاترین میزان برخوردار است. میزان فنل در بذر گیاهان کشت شده در شرایط خاکی از میزان بالاتری برخوردار می باشد و وجود یا عدم وجود تنش خشکی تأثیر معنی داری در میزان فنل ایجاد نکرده است.

واژگان تحقیق : گل مغربی ، بستر کشت، خواص بیو شیمیایی

این تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر بستر رشد و کودهای (شیمیایی و زیستی) بر ویژگی­‌های رشدی (سطح برگ، طول گیاه، وزن تر و وزن خشک) و میزان ترکیبات بیوشیمیایی (شامل رنگداده های فتوسنتزیa,bو کاروتنوئیدها، پروتئین کل، قندهای محلول، فنل کل و ریبادیوزایدها) استویا در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار،  انجام شد. برای دستیابی به بهترین بستر کشت و تیمار غذایی به نظر می رسد مقایسه بسترهای کشت شامل بسترهای بدون خاک ارگانیک با ترکیب­های مختلف با هم و با بسترهای دارای خاک با ترکیب­‌های مختلف و تحت تیمارهای غذایی متنوع با کودهای شیمیایی و ارگانیک می تواند در تأمین شرایط بهتر رشد گیاه و نهایتاً تولید محصول بهتر و بیشتر منجر شود. تحقیق حاضر ضمن تأئید نتایج حاصل از تحقیقات گذشته مبنی بر تأثیرپذیری خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه استویا از محیط کشت نشان می­دهد برای بهبود رشد و تولیدات بیوشیمیایی گیاه بستر کشت و نوع ماده مغذی افزوده شده به بستر بسیار تأثیرگذارند، و با توجه به هدف کشت گیاه بایستی محیط مناسب انتخاب شود. کاروتنوئیدها نیز از نوع محیط کشت تأثیر می­پذیرند. بستر متشکل 40%vearmicompost+60%pearlite بدون نیاز به افزودن ماده مغذی بیشتر بهترین شرایط را از نظر رنگدانه های فتوسنتزی و در واقع فتوسنتز فرآهم می‌­آورد، که بالا بودن توده زیستی در گیاهان رویش یافته در این محیط­‌ها توجیح می نماید. در مورد پروتئین کل نیز تغییرات معنی­داری را در محیط­‌های مختلف نشان داده که این تغییرات هم به نوع بستر و هم نوع تیمار غذایی بستگی دارد.

واژه­‌های کلیدی: استویا، بسترهای کشت ارگانیک، قندهای استویولی، گلیکوزیدهای دی ترپنی، ریبادیوزاید

هدف این پژوهش، تعیین رابطه بین آگاهی­های فراشناختی و عملکرد تحصیلی با توجه به نقش میانجی انگیزه تحصیلی می­باشد. جامعه آماری پژوهش870 تن از دانشجویان مؤسسه آموزش عالی سمنگان در سال تحصیلی 97-96 ،  بوده اندکه تعداد 270 تن از آنان از طریق فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه ای نسبی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و پرسشنامه های مربوطه را تکمیل نموده اند، روایی صوری پرسشنامه به تأیید خبرگان رسید و به وسیله تحلیل عاملی نأییدی و برازش مدل، روایی سازه و پایایی ترکیبی آن نیز تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده نیز به روش مدلسازی معادلات  ساختاری به وسیله نرم افزار "spss" و SMART-PLS انجام شده است.

بر اساس یافته های پژوهش و مقادیر مربوط به ضریب مسیر در مدل نهایی تحقیق و به صورت مستقیم، شاخص آگاهی­های فراشناختی 298/0 ، بر عملکرد تحصیلی تأثیر دارد.

همچنین نتیجه تأثیر متغیر میانجی انگیزه تحصیلی بر روابط فوق نیز مؤید معنی دار بودن اثر غیرمستقیم متغیر آگاهی­های فراشناختی بر عملکرد تحصیلی است؛ اگرچه متغیر آگاهی­های فراشناختی بر عملکرد تحصیلی اثر مستقیم داشته است اما متغیر انگیزه تحصیلی ، اثر میانجی جزئی بر روابط مذکور دارد

کلمات کلیدی: آگاهی‌­های فراشناختی، انگیزه تحصیلی، عملکرد تحصیلی، دانشجویان مؤسسه آموزش عالی سمنگان

  مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی ارایه آموزش های عملی مبتنی بر کسب تجربه و مهارت آموزی را در قالب های مختلفی از جمله کار حین تحصیل، کارآفرینی، کارورزی و ... را بطور نظام مند و پیگیرانه در دستور کار قرار داده است. در همین ارتباط این تحقیق با عنوان بررسی اثربخشی  پروژه­های کار حین تحصیل مراکز آموزش علمی -کاربردی از دیدگاه عوامل مشارکت کننده پروژه ها انجام گردید رویکرد این تحقیق کمّی بوده و از نوع تحقیقات پیمایشی بود. جامعه آماری این  تحقیق کلیه عوامل مشارکت­کننده( ناظرین و دانشجویان) در پروژه­های کار حین تحصیل بود. این تحقیق در مراکزی اجرا گردید که در آنها حداقل 3  پروژه کار حین تحصیل اجرا شده باشد. مراکز علمی - کاربردی  استان های  اصفهان - آذربايجان شرقي - سيستان وبلوچستان - قزوين - خراسان رضوئ - مازندران - همدان - بوشهرو مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره)  جز مناطق مورد مطالعه بودند . برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید در این تحقیق 55 نفر ناظر و 102 نفر دانشجو مورد مطالعه قرار گرفتند . ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که با استفاده از نرم افزار   spss داده های جمع آوری شده و با استفاده از شاخص های گرایش به مرکز نظیر میانگین ، میانه ، انحراف معیار ، واریانس و رگرسیون خطی چند گانه ، ضریب همبستگی ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.آلفای کرونباخ برای هر یک از سازه ابزار تحقیق بالای 7/0 و نشان از پایداری درونی پرسشنامه بود. رگرسیون خطی چندگانه اثربخشی پروژه های کار حین تحصیل نشان داد که از بین عوامل مورد مطالعه، عامل های کار و تجربه قبلی دانشجویان ، گرفتن مشاوره و آموزش ، تجهیزات و امکانات فیزیکی و مشارکت و کار گروهی در اثربخشی پروژه های کار حین تحصیل بیشتر از سایر عامل ها تأثیرگذار بودند. با توجه به میزان R2 این عامل ها با هم 67 درصد از تغییرات اثربخشی پروژه های کار حین تحصیل را تبیین می­کنند.

 واژه های کلیدی: اثربخشی، کار حین تحصیل، مراکز علمی و کاربردی کشاورزی،

محتواي كتاب درسي، رسالت تحقق هد ف هاي آموزشي پيش بيني شده را بر عهده دارد و تمام ارزشيابي ها بر اساس آن صورت مي گيرد.  هدف کلی این تحقیق ارزیابی کیفیت کتاب های درسی مؤسسه آموزش عالی علمی – کاربردی و مهارتی جهاد کشاورزی ازدیدگاه دانشجویان و مدرسان می باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه مدرسان و دانشجویان استفاده کننده از کتاب های درسی رشته های تولیدات گیاهی،  منابع طبیعی در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی است.روش مورد استفاده در این پژوهش روش ترکیبی ، آمیخته می باشد . ابزار گردآوري داده ها در بخش كيفي پژوهش شامل مصاحبه با خبرگان حوزه کتاب های درسی علمی کاربردی که به صورت مصاحبه نيمه ساختاريافته انجام گرفت براي اين منظور، موضوع مورد مطالعه ( ارزیابی کتاب های درسی)  در مصاحبه هاي انفرادي و در جلسه گروه كانوني از جهات مختلف مورد بررسي و كاووش قرار گرفت. به منظور نمونه گیری در بخش کیفی از روش نمونه گیری غیر احتمالی هدفمند با شیوه زنجیره ای(گلوله برفی) و در بخش کمی از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله استفاده گردید. در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته به عنوان ابزاراصلی جمع آوری داده ها و اطلاعات تحقیق  استفاده گردید. در این خصوص دو پرسشنامه مجزا برای دانشجویان و اساتید طراحی و مورد استفاده قرار گرفت . در این تحقیق کتاب هایی که به طور مشترک در اکثریت مراکز تحقیقات و آموزش در بین اساتید و دانشجویان توزیع و مورد استفاده قرار گرفته شده باشند، انتخاب و  مورد ارزشیابی قرار گرفت(رشته تولیدات گیاهی و منابع طبیعی).  برای بررسی فرضیه های تحقیق  از نرم افزار Smart PLS استفاده گردید .متغیر های محتوای کتاب های درسی، ویژگیهای فنی ، ویژگیهای ظاهری و تاثیر کتاب ها در یادگیری  با ارزشیابی کتاب های درسی رابطه معناداری داشتند همچنین در مدل اندازه‌گیری نیز مشاهده می‌شود که ضریب عاملی برای هر متغیر بالاتر از مقدار 50/0 درصد بود .برای بررسی برازش مدل در حداقل مربعات جزئی، از معیار کیفیت جهانی استفاده گردید. برازش مدل کلی (GOF) مقدار 568/0 درصد است بنابراین می توان پذیرفت که مدل کلی پژوهش برازش مناسبی دارد.

کلمات کلیدی: ارزشیابی ، کیفیت محتوا ، کیفیت نگارش ، کتاب درسی ، تاثیرات آموزشی